دوگانگی عفو و قصاص در قرآن؟!

قبض و بسط،تنگی ها و فراغ های معیشتی در زندگی انسان ها،بر اساس معادلات و قوانین موجود در هستی و مطابق با مقتضای حال انسان ها صورت می گیرد؛نه گشایش سبب برتری افراد و نه مضیقه های اقتصادی دلیلی بر گناه افراد است،این سنت خداوند در نظام هستی است که با احاطه بر گذشته،حال و آینده افراد نوع معیشت آنها را رقم می زند؛و الله يقبض و يبسط و إليه ترجعون‏(245بقره)

 صدقه مالی تابع شرائطی است که آن را به کمال می رساند به نوعی که اگر انسان قادر به کمک به نیازمند نیست،لازم است کلام نیکو و رفتار شایسته را در قبال مستمند رعایت نموده و از رفتار تند و زننده خودداری کند،در حقیقت مطابق با منطق آیات شریفه رفتار حسنه و حفظ کرامت نیازمندان از کمک هایی که عزت آنها را تحت تأثیر قرار دهد برتری دارد؛قول معروف و مغفرة خير من صدقة يتبعها أذى‏(263بقره)

اقتصاد دینی ناظر به مبدأ و معاد انسان بوده و بر اساس در نظر گرفتن چیستی او و مسیر کمالی که باید طی نماید به او چنین بینشی اعطا می کند که قدم های انسان جهت انفاق در هر مقیاسی به اموری تعلق می گیرد که باز از جانب خداوند به او عطا شده است؛يا أيها الذين آمنوا أنفقوا من طيبات ما كسبتم و مما أخرجنا لكم من الأرض(265 بقره)

از جمله شرائط انفاق اموال،عدم تمییز  و جداسازی بین جنس معیوب و مناسب انفاق شده است به نوعی که قرآن کریم به شدت از انفاق خبیثات که انسان خود بدان ها رغبتی ندارد منع به عمل آورده؛چراکه دین با انفاق به دنبال عزت مؤمن و دفع تعلق انسان به اموال خود است و بخشش روغن ریخته هیچ کدام از این اهداف را رقم نخواهد زد؛و لا تيمموا الخبيث منه تنفقون و لستم بآخذيه إلا أن تغمضوا فيه و اعلموا أن الله غني حميد(265 بقره)

قرآن کریم پس از دستور بشر خاکی به انفاق و بذل نمودن تمکنات مالی،در جای جای ایات شریفه از غنای مطلق خداوند و عدم رجوع اثری از آثار آن به خداوند متعال خبر داده؛چراکه فائده انفاق راجع به انفاق کننده و جامعه ایست که در آن زیست می کند؛ و اعلموا أن الله غني حميد(265 بقره)

قرآن کریم در نظام انفاقی خود،نیازمندان را همواره به تعفف و پرهیز از اصرار در جذب کمک ها توصیه نموده تا از این طریق کرامت و عزت ایمانی در جامعه محفوظ مانده و نیازمندان بتوانند در شرائط روانی مطلوب به حیات اجتماعی خود ادامه دهند؛لا يسئلون الناس إلحافا و ما تنفقوا من خير فإن الله به عليم‏(273 بقره)

در خصوص انفاق،آیات شریفه علاوه بر تبیین مصادیق شایستگان انفاق،بر لزوم درجه بندی بین آنها نیز تأکید دارد تا بر مدار استحقاق افراد نیازمندتر بتوانند نیازهای خود را برآورده سازند و از طرفی نیز مسأله انفاق تبدیل به بنگاه های سودآوری افرادی نگردد؛للفقراء الذين أحصروا في سبيل الله لا يستطيعون ضربا في الأرض‏(273 بقره)

خرید و فروش و بیع،از جمله نیازهای بقاء جامعه بشری است تا افراد بتوانند بدون اجحاف و با تلاش خود نیازهای مالی و اقلامی فردی و اجتماعی را برآورده سازند،اما ربا منجر به فربه شدن قشری محدود در نظام اقتصادی و مضیقگی بیش از پیش نیازمندان در اجتماع خواهد شد؛و أحل الله البيع و حرم الربا(275بقره)

در بانکداری فعلی،هر چند با تغییر عناوین،حکم حرمت بر معاملات بانکی برداشته شده،اما آثار زیانبار فردی و اجتماعی ربا همچنان در آن وجود داشته و جامعه با آن زمین گیر خواهد شد و نه تنها افراد بلکه شاکله نظام اقتصادی؛کارخانجات،کارگاه ها و ...از زیربار آن تنها با بدهکاری های چندبرابری خارج خواهند شد؛و أحل الله البيع و حرم الربا(275بقره)

ایمان دارای مراتبی است و انسان به میزان برخورداری از آن، می تواند به درک جامع و کامل تری از چیستی زندگی،خود و خداوند برسد.در حقیقت ایمان آینه ایست که دیدی زلال به انسان عطا می کند.